အီရန္ႏ်ဴကလီးယား အစီအစဥ္

အီရန္ဒုတိယသမၼတ အက္ဘာဆီ

ေလေၾကာင္း တိုက္ခိုက္မႈ ရန္မွ ကင္းေဝးႏိုင္ရန္ အီရန္ႏ်ဴကလီးယား သန္႔စင္ စက္ရုံကို ေျမေအာက္သို႔
ေျပာင္းေရႊ႕မည္ျဖစ္ေၾကာင္း အီရန္ ဒုတိယ သမၼတက ေျပာၾကားလိုက္သည္။

ေဖၚဒိုရွိ ေတာင္အတြင္း လႈိင္ေခါင္းေဖာက္၍ တည္ေဆာက္မည္ျဖစ္ၿပီး အင္ဂ်င္နီယားမ်ား ခက္ခက္ခဲခဲ လုပ္ေဆာင္ေနရေၾကာင္း ဒုတိယ သမၼတ ဖာရီေဒါင္းအက္ဘာဆီက ေျပာခဲ့ေၾကာင္း အစိုးရ ရုပ္ျမင္သံၾကားမွ တနလၤာေန႔က ေၾကျငာခဲ့သည္။ ႏ်ဴကလီးယား ဓါတ္ေပါင္းဖို အလံုး မည္မွ် ေျမေအာက္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕မည္၊ မည္မွ် ပို၍သန္႔စင္ႏိုင္စြမ္း ရွိသည္ဟူေသာ အခ်က္မ်ားကို ေျပာေပ။ အီရန္သည္ လက္ရွိ အခ်ိန္တြင္ IR-1 အမ်ဳိးအစား အထိ သန္႔စင္ႏိုင္သည္ဟု ဆိုသည္။

အက္ဘာဆီသည္ ႏ်ဴကလီးယား ထုတ္လုပ္ေရး ဆိုင္ရာ အႀကီးအကဲ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။ အီရန္အလယ္ပိုင္း နာတန္႔ဇ္တြင္ ရွိေသာ သန္႔စင္စက္ရုံရွိ ဓါတ္ေပါင္းဖိုမ်ားကုိ ေျပာင္းေရႊ႕မည္ဟုသာ ဆိုသည္။

အီရန္တြင္ ႏ်ဴကလီးယား စြမ္းအင္ႏွင့္ ႏ်ဴကလီးယားဗံုး ထုတ္လုပ္ႏိုင္စြမ္းေသာ ယူေရနီယံ သန္႔စင္နည္း ပညာမ်ား ပုိင္ဆိုင္ထားသည္ ဟူေသာ အခ်က္သည္ အေနာက္ႏိုင္ငံ အုပ္စုမ်ားၾကားတြင္ မေရမရာ
ျဖစ္ေနေသာ ကိစၥျဖစ္သည္။ အရပ္ဘက္ အသံုးျပဳရန္ ဟူေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ထုတ္လုပ္ရန္ ႀကံရြယ္ေနသည္ဟု အေမရိကန္ႏွင့္ အေပါင္းအပါမ်ားက စြပ္စြဲလ်က္ ရွိသည္။

သို႔ေသာ္ အီရန္က ၎၏ ႏ်ဴကလီးယား အစီအစဥ္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အသံုးျပဳရန္ အတြက္သာ ျဖစ္ၿပီး လွ်ပ္စစ္ ဓါတ္အားထုတ္ လုပ္ႏိုင္ေရး သက္သက္သာ ရည္ရြယ္ေၾကာင္း အတိအလင္းဆိုသည္။

ယခုကဲ့သို႔ ေျမေအာက္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕မႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး သံသယ ျဖစ္ဖြယ္ရွိေၾကာင္း အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာန ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဗစ္တိုးရီးယားနဳလန္းက ေျပာသည္။

“အီရန္ႏ်ဴက လီးယား အစီအစဥ္မွာ သန္႔စင္ၿပီးသား ယူေရနီယံ ၂၀% ရွိေနတာ၊ အေျမာက္အျမား ထုတ္လုပ္ေနတာ၊ အခုေျမေအာက္ကို ေျပာင္းေရႊ႕ေနတာ စတ့ဲ ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ယံုၾကည္အားထားေလာက္တဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ဳိး မေပးႏိုင္ပါဘူး။ သန္႔စင္မႈရာခိုင္ႏႈန္း ၃.၅% ထက္ မပိုရဘူး ဆိုတဲ့ လိုက္နာရမယ့္ အတိုင္းအတာထက္ ေက်ာ္လြန္ၿပီး ၂၀% အထိ သန္႔စင္ထား တယ္ဆိုတာ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝုိင္းအေနနဲ႔ သံသယ ျဖစ္စရာအခ်က္ပါ။”

လက္နက္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ရန္ သန္႔စင္ပစ္ရမည့္ ပမာဏမွာ ၉၀%ျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ၂၀% ဆိုသည့္ ပမာဏမွာ ႏ်ဴကလီးယား ဓါတ္ျပဳ မႈျဖင့္ ေရဒီယို သတၱိႁကြေစႏိုင္ကာ လက္နက္အျဖစ္ အသံုးျပဳ၍ ရေသာ ပမာဏ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံ အုပ္စုမ်ားက စိုးရိမ္ပူ ပန္ေနၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ အီရန္အေနႏွင့္ သန္႔စင္စက္မ်ားကို ေျမေအာက္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ရာတြင္ အေလာတႀကီး လုပ္ေဆာင္သြား ဦးမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း၊ ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားက နည္းပညာ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ေလ့လာေနဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း အက္ဘာဆီက ေျပာၾကားသြားသည္။

ဇြန္လတြင္ ၂၀% သန္႔စင္ၿပီး ယူေရနီယံ လက္ရွိထက္ သံုးဆခန္႔ ထုတ္လုပ္သြားမည္ ျဖစ္ၿပီး၊ ေဖၚဒိုတြင္ လွ်ဳိ႕ဝွက္ ေဆာက္လုပ္ထားေသာ ေနရာအသစ္တြင္ ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း အက္ဘာဆီက ေျပာၾကားသြားခဲ့သည္။

SOURCE: AL JAZEERA

Posted in: အေရွ ႔အလယ္ပိုင္း