အီရန္ေတာ္လွန္ေရးေန႔ ႏွစ္ပတ္လည္တြင္ အမာဒီနီဂ်က္ ႏ်ဴကလီးယား အေၾကာင္းေျပာ

၁၉၇၉ - ေတာ္လွန္ေရးေန႔ႏွစ္ပတ္လည္အခမ္းအနားတြင္ လူထုအားမိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခဲ့ရာတြင္ အီရန္သမၼတ အမာဒီနီဂ်က္က မၾကာမီအခ်ိန္တြင္ အီရန္ႏိုင္ငံႏ်ဴကလီးယား အစီအစဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အလြန္အေရးႀကီးေသာ အေျခအေနတစ္ရပ္ကို ထုတ္ျပန္ေၾကျငာေတာ့မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားလိုက္သည္။

အီရန္ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံလံုးတြင္ ယင္းေတာ္လွန္ေရးေန႔ကို က်င္းပခဲ့ၾကၿပီး တီဟီရန္ၿမိဳ႕ေတာ္ အဇာဒီ(လြတ္လပ္ေရး) ရင္ျပင္တြင္လည္း လူေထာင္ေသာင္းေပါင္းမ်ားစြာစုစည္းခဲ့ၾကသည့္ အခမ္းအနားတြင္ အမာဒီနီဂ်က္က ေျပာၾကားခဲ့ ျခင္းျဖစ္သည္။
`လာမယ့္ ရက္ပိုင္းအတြင္းမွာပဲ အီရန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယားအေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အလြန္အေရးႀကီးတဲ့၊ အလြန္အခ်က္အခ်ာက်တဲ့ ေၾကျငာခ်က္တစ္ခု ကမၻာကို ထုတ္ျပန္ေၾကျငာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။´ ဟု အမာဒီနီဂ်က္ ကေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ႏိုင္ငံပိုင္ရုပ္သံမွ ထုတ္လႊင့္ခဲ့သည္။

သမၼတအမာဒီနီဂ်က္သည္ စင္ျမင့္ေပၚမွ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခဲ့ၿပီး သူ၏ေရွ႕တြင္ လြန္ခဲ့ေသာဒီဇင္ဘာလအတြင္းက အေမရိကန္ ရရွိခဲ့ေသာ အေမရိကန္ဒရုန္းသူလွ်ဳိေလယာဥ္ ပံုစံတူတစ္ခုရွိသည္။

တက္ေရာက္လာသူမ်ားကလည္း အီရန္ႏိုင္ငံေတာ္အလံမ်ားႏွင့္ အျမင့္ဆံုးေခါင္းေဆာင္ႀကီး အယာတိုလာ အလီ ခါေမနီ၏ ဓါတ္ပုံမ်ားကို ကိုင္ေဆာင္ကာ အစၥေရးလ္၊ အေမရိကန္ဆန္႔က်င္ေရးေႁကြးေၾကာ္သံမ်ားကို ေႁကြးေၾကာ္ၾက သည္။

၁၉၇၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖၚ၀ါရီလ ၁၁ ရက္ေန႔က အေမရိကန္ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံေပးထားခဲ့ေသာ ရွားဘုရင္ကို ျဖဳတ္ခ် ၿပီး လူထုဆႏၵခံယူပြဲက်င္းပကာ အယာတိုလာရူဟိုလာ ခုိေမနီ၏ ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ အစၥလာမၼစ္သမၼတႏိုင္ငံေတာ္ကို ထူေထာင္ခဲ့သည္။

ဂါဇာရွိ ဟားမားအဖြဲ႔ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ အစၥေမးလ္ဟာနီယာကလည္း အမာဒီနီဂ်က္ကိုေထာက္ခံခဲ့ၿပီး အစၥေရးလ္အား ဆက္လက္ဆန႔္က်င္တိုက္ခိုက္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ႀကံဳး၀ါးေျပာဆိုလိုက္သည္။
`အစၥေရးလ္နဲ႔ အေမရိကန္ဦးေဆာင္ အေနာက္အုပ္စုေတြက အစၥေရးလ္ရဲ႕က်ဴးေက်ာ္မႈကို လက္ခံၿပီး ခုခံမႈ ေတြ မျပဳဖို႔ လုိလားၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပါလက္စတိုင္းလူထုနဲ႔ လြတ္လပ္မႈကို ရွာေဖြေနတဲ့ ကမၻာသူ၊ ကမၻာသားေတြကို ကိုယ္စားျပဳထားတဲ့ကြ်န္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔ အစၥေရးလ္ကို လံုး၀လက္မခံပါဘူးလို႔ ေဟာဒီ တီဟီရန္ၿမိဳ႕ အဇာဒီရင္ျပင္ကေန ေၾကျငာလိုက္ပါတယ္။´ ဟု လူထုႀကီးအား ဟာနီယာ ကေျပာၾကားခဲ့သည္။

`ေဂ်ရုစလင္အပါအ၀င္ ပါလက္စတိုင္းနယ္ေျမေတြအားလံုးျပန္ရၿပီး ဒုကၡသည္ေတြအားလုံးအိမ္ျပန္လာႏိုင္တဲ့ အခ်ိန္အထိ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဆက္လက္တြန္းလွန္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။´

အေမရိကန္ဦးေဆာင္ အေနာက္အုပ္စု၏ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈမ်ားႏွင့္ အစၥေရးလ္၏ အီရန္ႏ်ဴကလီးယား ဓါတ္ေပါင္းဖို မ်ားအား စစ္ေရးအရ အေရးယူေဆာင္ရြက္ရန္ ႀကိမ္း၀ါးေနမႈမ်ားျဖစ္ပြားေနစဥ္မွာပင္ အီရန္က အန္တုမႈတစ္ခုအေန ႏွင့္ ဖမ္းမိအေမရိကန္ဒရုန္းေလယာဥ္ကို ေဖၚျပၿပီး ဟာနီယာကို ဖိတ္ၾကားမိန္႔ခြန္းေျပာၾကားေစခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ေခါင္းေဆာင္ႀကီး အလာတိုယာအလီခါေမနီ၊ သမၼတအမာဒီနီဂ်က္ႏွင့္ အျခားအီရန္အစိုးရပိုင္းပုဂၢဳိလ္မ်ားက ႏ်ဴကလီးယား ပိုင္ဆိုင္မႈသည္ ၎တို႔၏ အခြင့္အေရးတစ္ခုျဖစ္ၿပီး စြန္႔လႊတ္မည္မဟုတ္ေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ စစ္ဘက္ ဆိုင္ရာ လက္နက္တစ္ခုအျဖစ္ထုတ္လုပ္ရန္မရည္ရြယ္ေၾကာင္း အႀကိမ္ႀကိမ္ေျပာဆိုခဲ့ၾကသည္။

သို႔ေသာ္ အျခားတစ္ဖက္တြင္မူ အေမရိကန္ႏွင့္ အေနာက္အုပ္စုမ်ားက အီရန္သည္ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ထုတ္လုပ္ရန္ ႀကံစည္ေနေၾကာင္း စြပ္စြဲထားၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၀ါရွင္တန္ႏွင့္ ဥေရာပသမဂၢတို႔က စီးပြားေရးပိတ္ ဆို႔အေရးယူမႈမ်ား အရွိန္ျမွင့္တင္ခဲ့ၿပီး အီရန္ႏ်ဴကလီးယား အစီအစဥ္ရပ္တန္႔ၿပီး အခ်ိန္ကာလၾကာျမင့္စြာရပ္ဆိုင္း ထားေသာ ေဆြးေႏြးပြဲသို႔ ျပန္လည္ေရာက္ရွိလာေရး ႀကိဳးပမ္းလ်က္ရွိသည္။

Source: Al Jazeera

Posted in: အေရွ ႔အလယ္ပိုင္း