ေျမာက္ကိုရီးယားက IAEA ကို ဖိတ္ေခၚ

လြန္ခဲ့ေသာသံုးႏွစ္က ႏ်ဴကလီးယားစံုစမ္းစစ္ေဆးေရးကုလသမဂၢအဖြဲ႕မ်ားကို ဒုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ႏွင္ထုတ္ၿပီး ေနာက္ ယခုအခါ ေျမာက္ကိုရီးယားက စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔မ်ားကို ျပန္လည္ဖိတ္ေခၚထားေၾကာင္း ကုလသမဂၢက တနလၤာေန႔က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဗီယင္နာအေျခစိုက္ကုလလက္ေအာက္ခံအဖြဲ႔ ႏိုင္ငံတကာစြမ္းအင္ေအဂ်င္စီ (IAEA)က ဖိတ္ၾကားခ်က္ကို မတ္လ ၁၆ ရက္ေန႔က လက္ခံရရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ အခ်က္အလက္အေသးစိတ္ကိုမူ မသိရွိရေသးေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
`သြားေရာက္ရမယ့္ အစီအစဥ္အေသးစိတ္ကို ေျမာက္ကိုရီးယား၊ အျခားႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေဆြးေႏြး ရပါဦးမယ္။´ ဟု IAEA ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဂီးလ္တူဒါက အီးေမးလ္ေပးစာတြင္ ေရးသားထားသည္။

၀ါရွင္တန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနက IAEA သြားေရာက္မည့္ အစီအစဥ္အတြက္ ေထာက္ခံေၾကာင္း၊ ေဖေဖၚ၀ါရီ ၂၉ ရက္ ႏ်ဴကလီးယားသေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို ေျမာက္ကိုရီးယားက လိုက္နာျခင္းရွိ၊ မရွိ IAEA ကေလ့လာသြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ေၾကျငာခဲ့သည္။

လြန္ခဲ့ေသာလက ၀ါရွင္တန္ႏွင့္ ၿပဳံယမ္းတို႔ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ၿပီးေျမာက္ကိုရီးယား ႏ်ဴကလီးယားစမ္းသပ္မႈမ်ားရပ္ ဆိုင္းထားေရး၊ တာလတ္-တာေ၀းပစ္ဒုံးက်ည္မ်ားစမ္းသပ္မႈရပ္ဆိုင္းထားေရး၊ ယူေရနီယံသန္႔စင္မႈရပ္ဆိုင္းထားေရး၊ IAEA အဖြဲ႔ကို ႏိုင္ငံတြင္းျပန္လည္၀င္ေရာက္ေလ့လာခြင့္ျပဳေရး စသည့္အခ်က္မ်ားကို ေျမာက္ကိုရီးယားက လက္ခံရ မည္ျဖစ္ၿပီး အျပန္အလွန္အားျဖင့္ စားနပ္ရိကၡာအကူအညီေပးေရး အတြက္ သေဘာတူညီခဲ့ၾကသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ရက္ပိုင္းအတြင္းက ေျမာက္ကိုရီးယားက တိုက္ခ်င္းပစ္ဒုံးပ်ံတစ္စင္းပစ္လႊတ္စမ္းသပ္မည္ဟု ေၾကျငာခ်က္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာ အထက္ပါ ေဖေဖၚ၀ါရီ ၂၉ သေဘာတူညီခ်က္ကို ခ်ဳိးေဖါက္ရာေရာက္ေၾကာင္း ၀ါရွင္တန္က ေျပာၾကား ခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္ ၿပံဳယမ္းက ကြယ္လြန္သူ ကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေထာင္ခဲ့သူ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ကင္အီဆြန္း အသက္ ၁၀၀ ျပည့္အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ၿဂိဳလ္တုတစ္လံုးတင္ေဆာင္ကာ တိုက္ခ်င္းပစ္ဒံုးပ်ံတစ္စင္း ပစ္လႊတ္မည္ဟု ေၾကျငာခဲ့သည့္ တစ္ရက္တည္းမွာပင္ IAEA လာေရာက္ေလ့လာရန္ ဖိတ္ေခၚလိုက္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာမွ ေ၀ဖန္ ရွဳံ႕ခ်ခဲ့ၾကသည္။

`IAEA ၀င္ေရာက္ခြင့္ရတယ္ဆိုတာ ကြ်န္မတို႔အတြက္ အေကာင္းပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒံုးက်ည္ပစ္လႊတ္မယ့္ အစီအစဥ္ ကေတာ့ ကြ်န္မတို႔နဲ႔ သေဘာတူထားတဲ့ အခ်က္ေတြကို ေဖါက္ဖ်က္ရုံမက ကုလသမဂၢဆံုးျဖတ္ခ်က္ကိုလည္း ေဖါက္ဖ်က္တာျဖစ္ပါတယ္။´ ဟု ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာန ေျပာခြင့္ရ ဗစ္တိုးရီးယားႏုလန္းက တနလၤာေန႔က ဆိုသည္။

ၿပိဳင္ဘက္ေတာင္ကိုရီးယားက ေျမာက္ကိုရီးယား၏ လုပ္ရပ္ကို `ရန္စေသာလုပ္ရပ္´ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုရွဳံ႕ခ်လိုက္ ၿပီး ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ တင္ေဆာင္ပစ္ခတ္ႏိုင္သည့္ တာေ၀းပစ္ဒံုးက်ည္ကို စမ္းသပ္ပစ္လႊတ္ျခင္းသာ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုလိုက္ေလသည္။

ဂ်ပန္က်ဳိဒိုသတင္းစာက ေျမာက္ကိုရီးယားက ၎၏ ယူေရနီယံသန္႔စင္မႈရပ္ဆိုင္းထားေရးသေဘာတူညီခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး လိုက္နာျခင္းရွိ၊ မရွိ IAEA ကိုယ္စားလွယ္မ်ား လာေရာက္ေလ့လာရန္ ဖိတ္ၾကားထားၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း ေျမာက္ကိုရီးယား အႀကီးတန္အရာရွိတစ္ဦးက ေျပာဆိုလိုက္ေၾကာင္း ေရးသားေဖၚျပလိုက္သည္။

သို႔ေသာ္ ဗီယင္နာအေျခစိုက္ သံတမန္အသိုင္းအ၀ုိင္းက ေျမာက္ကိုရီးယားက ဖိတ္ေခၚျခင္းမွာ သေဘာတူညီခ်က္ကို ေဆြးေႏြးရန္သာျဖစ္ၿပီး လိုက္နာျခင္းရွိ၊ မရွိ ေစာင့္ၾကည့္ရန္ ဖိတ္ေခၚျခင္းမဟုတ္ေၾကာင္း ဆိုသည္။

ေျမာက္ကိုရီးယားသည္ ႏ်ဴကလီးယားစမ္းသပ္မႈ ႏွစ္ႀကိမ္ျပဳလုပ္ၿပီးျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဒံုးက်ည္ထိပ္ဖူးတြင္ တင္ေဆာင္ပစ္ခတ္ႏိုင္သည့္ အေနအထားမ်ဳိးေျမာက္ကိုရီးယားတြင္ မရွိႏိုင္ေသးဟု ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားက သံုးသပ္ ထားၾကသည္။

ၿပံဳယမ္းတြင္ ႏ်ဴကလီးယားဗံုး ၁၂ လံုးခန္႔ထုတ္လုပ္နိုသည့္ အင္အားရွိေၾကာင္း၊ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္က ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ ျပဳလုပ္ရန္ ဒုတိယအဆင့္ျဖစ္ေသာ သန္႔စင္ၿပီး ယူေရနီယံမ်ားအေၾကာင္း ထုတ္ေဖၚျပသခဲ့သည္။

၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ၿပံဳယမ္းႏွင့္ ၀ါရွင္တန္သေဘာတူညီခ်က္အရ ေစလႊတ္ခဲ့ေသာ IAEA ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ကို ေျမာက္ကိုရီးယားက ႏွင္ထုတ္ခဲ့ဖူးသည္။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ စားနပ္ရိကၡာအကူအညီေပးေရးအစီအစဥ္ အလဲအလွယ္အရ သြားေရာက္ခဲ့ေသာ IAEA ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ကို ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဧၿပီလအတြင္းက ႏွင္ထုတ္ခဲ့သည္။

ယခုအခါ ဖိတ္ေခၚမႈအရ သြားေရာက္ေလ့လာလွ်င္ IAEA အေနႏွင့္ မည္မွ်အတိုင္းအတာအထိ ထဲထဲ၀င္၀င္ေလ့လာ ႏိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း မသိရေပ။ ယခင္သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့သည့္ အႀကိမ္မ်ားတြင္လည္း ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားစြာ ေျမာက္ကိုရီးယားက ခ်မွတ္ထားသျဖင့္ လြတ္လပ္စြာေလ့လာခြင့္မရခဲ့ေပ။

Source: Al Jazeera

Posted in: အာရွပစိဖိတ္