ေတာင္ကိုရီးယားစစ္ေရးေလ့က်င့္မႈလား၊ ၿခိမ္းေျခာက္မႈလား (ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါး)

ေတာင္နဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယား နယ္စပ္၊ အပစ္ရပ္ဇုံကေန ၂၅ ကီလိုမီတာအကြာမွာရွိတဲ့ ပိုခ်ီယြန္ေတာင္ကုန္းတစ္ဝိုက္ တင့္ကားအေျမာက္ပစ္ခတ္သံေတြက တအုန္းအုန္းျမည္ဟီးေနပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဂ်က္တိုက္ေလယာဥ္ေတြက ထပ္မံ ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္ပါတယ္။ ေနာက္ ရဟတ္ယာဥ္ေတြ ပ်ံတက္လာျပန္တယ္။ ပစ္မွတ္ေတြကို ပစ္ခတ္လိုက္တဲ့ ဆီကေန အဝါေရာင္မီးပြင့္မီးပြားေတြကို အေဝးကေနေတာင္လွမ္းျမင္ရပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ မီးခိုးေတြ လံုးၿပီးတက္လာ တယ္။ ပစ္ခတ္သံ၊ ေပါက္ကြဲသံေတြက ေျမျပင္က အဆက္အျပတ္တုန္ခါေနပါေတာ့တယ္။ ဒါေတြကေတာ့ ၁၉၅၀၊ ဇြန္လ ၂၅ ရက္ေန႔မွာ ေတာင္၊ ေျမာက္အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားမႈ ၆၂ ႏွစ္ေျမာက္ အထိမ္း အမွတ္အေနနဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယားရဲ႕ လက္နက္ကိရိယာအစစ္ေတြနဲ႔ ျပဳလုပ္တဲ့ အႀကီးမားဆံုးစစ္ေရးေလ့က်င့္မႈ တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ တပ္သား အင္အား ၂ ၀၀၀၊ တင့္ကားေတြ၊ ဂ်က္တိုက္ေလယာဥ္ေတြ၊ အေျမာက္ပစ္စင္ေတြ အမ်ားအျပားပါဝင္တဲ့ စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈျဖစ္ၿပီး ေနာက္ထပ္ စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈ ႏွစ္ခုနဲ႔ အတူတစ္ၿပိဳင္နက္ ျပဳလုပ္ေနျခငး္ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ႏွစ္ခုက ကိုရီးယားကြ်န္းဆြယ္ေတာင္ဘက္မွာ ေတာင္ကိုရီးယား-အေမရိကန္-ဂ်ပန္ ပူးတြဲေလ့က်င့္မႈနဲ႔ အေနာက္ဘက္ကမ္းေျခမွာ အေမရိကန္-ကိုရီးယား ပူးတြဲေလ့က်င့္မႈ တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ေတာင္ကိုရီးယားစစ္တပ္အေနနဲ႔ တိုက္ပြဲဝင္ဖို႔ အသင့္ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ ျပသဖုိ႔ အစမ္းေလ့က်င့္မႈေတြျပဳလုပ္ျခင္း ျဖစ္တယ္ လို႔ ေတာင္ကိုရီးယား ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးတာဝန္ရွိသူမ်ားက ဆုိပါတယ္။ `ရန္သူရဲ႕ တိုက္ခိုက္လာမႈေတြနဲ႔ ရန္စမႈေတြကုိ တားဆီးကာကြယ္ဖို႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ စစ္တပ္မွာ ေခတ္မီလက္ နက္ေတြနဲ႔ တိုက္ခိုက္မႈစြမ္းရည္အျပည့္နဲ႔ အင္အားအျပည့္အဝရွိေနတယ္ဆိုတာ ျပသတာပါ။` ဟု ေတာင္ကိုရီးယား စစ္တပ္ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ပတ္ခ်ဳံေတးက ေျပာပါတယ္။ `ကြ်န္ေတာ္တို႔ အေရးႀကံဳလာတဲ့ အခ်ိန္မွာ အတူတကြ ပူးတြဲတိုက္တြဲဝင္ႏိုင္ဖို႔ အဆင့္သင့္ျဖစ္ေနေအာင္လို႔ ေတာင္ကိုရီးယားနဲ႔ ပူးတြဲေလ့က်င့္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ပူးတြဲတိုက္ပြဲဝင္ျခင္းက ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ကို ပိုၿပီးအင္အား ေတာင့္တင္းေစပါတယ္။` လို႔ အေမရိကန္အမွတ္ ၂ တပ္ရင္းေျပာေရးဆိုခြင့္ရ ဒုတိယဗိုလ္မွဴးႀကီး ဂ်ဳိးစခရိုကာက ေျပာပါတယ္။ ဒီလို စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈေတြက အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ ေတာင္ကိုရီးယားရဲ႕ စစ္မ်က္ႏွာမွာ ရွိေနတဲ့ ေျမာက္ကိုရီးယား ကိုရည္ရြယ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ႏိုင္ငံက ၁၉၅၃ ခုတုန္းက အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္သာ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ိန္မေရြး အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈ က်ဳိးေပါက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ေတာင္ကိုရီးယားဘက္က ဒီလို စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈေတြလုပ္တိုင္း ေျမာက္ကိုရီးယားက ရန္လိုရန္စမႈအျဖစ္ရွဳျမင္ၿပီး ရွဳံ႕ခ်ေျပာဆိုေလ့ရွိပါတယ္။ `စစ္ပြဲသစ္တစ္ခုရဲ႕ တိမ္တိုက္မဲႀကီးကေတာ့ ကိုရီးယားကြ်န္းဆြယ္အပါအဝင္ အေရွ႕ေျမာက္အာရွေဒသကို ထူထပ္ပိန္းပိတ္စြာ အုပ္မိုးထားပါတယ္။` လို႔ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံပိုင္ သတင္းစာျဖစ္တဲ့ ရိုဒြန္းဆင္မြန္းမွာ စစ္ပြဲျဖစ္ သြားႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့အၾကာင္း ေရးသား သတိေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြ်မ္းက်င္သူေတြက ေျမာက္ကိုရီးယားအေနနဲ႔ အေၾကာင္းေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ခ်က္ျခင္းတု႔ံျပန္တိုက္ခိုက္ ႏိုင္စြမ္းမရွိေသးဘူးလို႔ဆိုပါတယ္။ ေျမာက္ကုိရီးယားမွာ အထူးသျဖင့္ ေက်းလက္ေဒသေတြ အႀကီးအက်ယ္မိုးေခါင္ ေရရွားမႈျဖစ္ေနပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားအတြက္ စားနပ္ရိကၡာလွဴးဒါန္းႏိုင္ဖို႔ ကုလသမဂၢက ေဒၚလာ သန္း ၂၀၀ လိုအပ္ေၾကာင္း ေျပာထားပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ေတာင္ကိုရီးယားမွာ သမၼေရြးေကာက္ပြဲရွိေနတဲ့ အခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ `ဒီႏွစ္ကုန္ပိုင္းမွာ ေတာင္ကိုရီးယားမွာ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲရွိေနတဲ့အတြက္ ေျမာက္ကိုရီးယားက ဘာမွ တုံ႔ျပန္ဦးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ စစ္ေရးအရ တုံ႔ျပန္မယ္ဆိုရင္ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲၿပီးမွသာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။` လို႔ ကိုရီးယားကာကြယ္ေရးဖိုရမ္မွ သုေတသီတစ္ဦးျဖစ္သူ ယန္းဝုခ္ က သုံးသပ္ေျပာၾကားသြားပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီ တုံ႔ျပန္တိုက္ခိုက္လိုက္ရင္ ေတာင္ကိုရီးယားေတြၾကား ေျမာက္ကိုရီးယားဆန္႔က်င္ေရးစိတ္ဓါတ္ ေတြ ပိုမိုႀကီးထြားလာၿပီး ေျမာက္ကိုရီးယားမုန္းတီးတဲ့ သမၼတသစ္တက္လာမွာကို ေျမာက္ကိုရီးယားက လိုလားမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ သမၼတ ကင္ေဒးရုံလက္ထက္တုန္းက ေျမာက္ကိုရီးယားကို အကူအညီေတြအမ်ားအျပားေပးခဲ့ပါတယ္။ `ေႏြးေထြးစြာ ဆက္ဆံေရး` ဆိုတဲ့ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ခ်မွတ္မူဝါဒနဲ႔ အညီ စီးပြားေရးအကူအညီေတြနဲ႔ အတူ ကြန္ျမဴနစ္ေျမာက္ကိုရီးယား ကို စည္းရုံးႏိုင္ဖုိ႔ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ကိုဆက္ခံခဲ့တဲ့ သမၼတေဟာင္း ရိုမူဟြန္းလည္း ဒီမူဝါဒအတိုင္း ဆက္လက္က်င့္ သံုးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ လီေျမာင္ဘတ္ သမၼတျဖစ္လာေတာ့ အက်ဳံးမဝင္တဲ့ အကူအညီေတြကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္ပါ ေတာ့တယ္။ လီေျမာင္ဘတ္ရဲ႕ အားထုတ္မႈကေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယားရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ေတြဖ်က္သိမ္းရင္ ရပ္ဆိုင္းရင္း အစားအေသာက္နဲ႔ အျခားအကူအညီေတြ ေပးသြားမယ္ဆိုတဲ့ အေပးအယူလုပ္ၾကည့္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ႏွစ္က ေျမာက္ကိုရီးယားကို `ေႏြးေထြးစြာဆက္ဆံျခင္း` ဆိုတဲ့မူဝါဒနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ၾကည့္ခဲ့ျခင္းက မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူးလို႔ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရး ေတာင္ကိုရီးယားဝန္ႀကီးဌာန ရဲ႕ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာမွာ တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေျပာင္းအလဲေတြျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို ျမင္ေနရပါတယ္။ `ေႏြးေထြးစြာဆက္ဆံေရး` မူဝါဒကို ျပန္လည္ အသက္သြင္းႏိုင္တယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရတဲ့ သမၼတရိုမူဟြန္းလက္ထက္က သမၼတရုံးအႀကီးအကဲအျဖစ္တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ မြန္းေဂ်းအင္ သမၼတေလာင္းအျဖစ္ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မယ္လို႔ မၾကာေသးမီကပဲ ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားေခါင္းေဆာင္ေတြအေနနဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယားစစ္ေရးေလ့က်င့္မႈေတြကို အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္ေနမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေတာင္ကိုရီးယားေရြးေကာက္ပြဲကိုပဲ အေသအခ်ာေစာင့္ၾကည့္ေနမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ သူတို႔အတြက္ အခြင့္အလမ္းေကာင္းေတြရွိႏိုင္ပါတယ္။ Source: Al Jazeera Blog

Posted in: အာရွပစိဖိတ္