ယီမင္သမၼတဆာလဲထပ္မံ ကတိပ်က္ကြက္ျခင္း

ႏုိင္ငံပိုင္ရုပ္ျမင္သံၾကားမွ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားေနေသာ သမၼတဆာလဲ

“သူတို႔မလုပ္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ဖို႔ ဆြဲေခၚေနတာပဲ။ ၿပီးေတာ့ အရင္ကျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေသြးထြက္သံယိုမႈေတြ၊ ေနာက္ပိုင္းသူတို႔ရဲ႕ ညံ့ဖ်င္းမႈေၾကာင့္ျဖစ္လာမယ့္ ေသြးထြက္သံယိုမႈေတြအတြက္ တာဝန္ယူရပါမယ္။”

ယီမင္သမၼတ အဗၺဒူလာဆာလဲသည္ ရာထူးမွဆင္းေပးရန္ သေဘာတူညီခ်က္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးရန္ျငင္းဆိုခဲ့ၿပီးေနာက္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္က ေဝဖန္ျပစ္တင္လုိက္ပါတယ္။
ယီမင္ႏိုင္ငံတြင္သံုးလၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီျဖစ္ေသာ ႏိုင္ငံေရးမၿငိမ္သက္မႈမ်ားျဖစ္ေပၚလာၿပီးေနာက္၊ ေနာက္ထပ္ အဓိကရုဏ္းမ်ားထပ္မံ မျဖစ္ပြားေစရန္ အေမရိကန္တို႔ အားေပးေသာႏႈတ္ထြက္ေရးသေဘာတူညီခ်က္ကို လက္မွတ္ေရးထုိးရန္ကလင္တန္က ဆာလဲကို တနလၤာေန႔က တိုက္တြန္းခဲ့သည္။
“ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း၊ အစီအစဥ္တက်အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးေရး၊ ယီမင္ျပည္သူေတြရဲ႕ တရားဝင္ဆႏၵနဲ႔ အညီျဖစ္ေစရမယ္ လို႔ ခဏခဏေျပာေနၿပီး၊ ေျပာတဲ့ အတိုင္းလုပ္ဖို႔ ကြ်န္မတို႔ တိုက္တြန္းပါတယ္။ အခုဟာ လုပ္ရေတာ့မယ့္ အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။” ဟု ကလင္တန္က ေျပာသည္။
ပင္လယ္ေကြ႔အာရပ္အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ အေနာက္ၾကားဝင္ေစ့စပ္သူမ်ား၏ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ေဝဖန္မႈမ်ားၾကားပင္ ဆာလဲက သေဘာတူညီခ်က္ကုိလက္မွတ္ထိုးဖို႔ ျငင္းဆန္လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ဤသေဘာတူညီခ်က္ကို လိုက္နာခဲ့လ်င္အျပန္အလွန္ အားျဖင့္ တရားတေဘာင္ရင္ဆိုင္ရျခင္းမွ ကင္းလြတ္မည္ျဖစ္သည္။
ၾကားဝင္ေစ့စပ္သူမ်ားကလည္း လူေပါင္း ၁၇၀ ခန္႔ေသဆံုးခဲ့ၿပီျဖစ္ေသာ အဓိကရုဏ္းမ်ားအဆံုးသတ္ႏိုင္လိမ့္မည္ဟုေမွ်ာ္လင့္ ထားၾကသည္။
“ပင္လယ္ေကြ႔ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးေကာင္စီ - Gulf Co-operation Council (GCC) - က ကမကထျပဳထားတဲ့ စာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ထိုးဖို႔ ျငင္းတဲ့ အတြက္ ဆာလဲကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကလည္း အေတာ္စိတ္ပ်က္ေနပါၿပီ။”

ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္မွကပ္၍ လက္မွတ္ထိုးရန္ျငင္းဆန္သည္မွာ ယခုအခါ သုံးႀကိမ္ရွိၿပီျဖစ္သည္။
“ေျပာတဲ့အတိုင္းလုပ္ဖို႔ပ်က္ကြက္ေနတာ ဆာလဲဘက္ကပဲ ျဖစ္ပါတယ္။” ဟုကလင္တန္ကေျပာသည္။ အျခားသူမ်ားက သေဘာတူညီခ်က္တြင္ အႀကိမ္ႀကိမ္လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီးျဖစ္သည္ ဟုလည္းဆိုသည္။
ယခင္ကလည္းႏွစ္ႀကိမ္ျငင္းဆိုခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ ယခု အႀကိမ္တြင္ေတာ့ အာရပ္ႏိုင္ငံမ်ား၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ၎၏ မဟာမိတ္မ်ားကုိယ္တိုင္က ဖိအားမ်ားေပးလာခဲ့ၿပီျဖစ္၍ လိုက္နာေတာ့မည့္အသြင္ေဆာင္ခဲ့သည္။ အတိုက္အခံမ်ားက စေနေန႔ ကလက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၿပီး ေနာက္ေန႔တြင္ ၎ကလက္မွတ္ေရးထိုးရန္ စိတ္မပါတပါျဖင့္ ကတိေပးခဲ့ၿပီး ေနာက္ဆံုးတြင္ မထိုးေပး ဘဲ ေနခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ လက္နက္ကိုင္ေနာက္လုိက္မ်ားကို တနဂၤေႏြေန႔က ဆာနားၿမိဳ႕လမ္းမ်ားေပၚသို႔ေစလႊတ္၍ ၎ႏႈတ္ထြက္ မေပးရေရးအတြက္တန္ျပန္ဆႏၵျပမႈတစ္ခုဖန္တီးခဲ့သည္။
အေမရိကန္၊ ဥေရာပ၊ အာရပ္သံတမန္မ်ားက ဆာလဲလက္မွတ္ေရးထိုးေပးရန္ သမၼတနန္းေတာ္သို႔လာေရာက္ေခၚေဆာင္မည့္ အခ်ိန္ကိုအာရပ္ေစာ္ဘြားမ်ားႏိုင္ငံ သံရုံးအတြင္းေစာင့္ဆိုင္းေနစဥ္ ဆာလဲကိုေထာက္ခံသူမ်ားက ေသနတ္မ်ား၊ ဓါးတိုဓါးရွည္ မ်ားကိုင္ေဆာင္ကာ သံရုံးကို ဝုိင္းထားခဲ့သည္။

အဆိုပါအျဖစ္အပ်က္ႏွင့္ပတ္သက္၍ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အမ်က္ထြက္ေၾကာင္း ကလင္တန္က ဆိုသည္။
“ဒီအျပဳအမူကိုကြ်န္မတို႔ရွဳံ႕ခ်ပါတယ္။ ယီမင္မွာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသံတမန္မ်ားအားလံုးနဲ႔ ဝန္ထမ္းမ်ားအားလံုး ေဘးကင္း လံုၿခံဳေရးအတြက္ သမၼတဆာလဲ အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာတာဝန္ရွိမႈေတြအတုိင္း ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။”
ယီမင္အာဏာပိုင္မ်ားကို အာရပ္ေစာ္ဘြားမ်ားႏိုင္ငံက သံရုံးလံုၿခံဳေရးအတြက္ တာဝန္ယူရန္တိုက္တြန္းၿပီးေနာက္ သံတမန္မ်ား ရဟတ္ယာဥ္ျဖင့္ ထြက္ခြါသြားခဲ့ၾကသည္။
ယီမင္ႏိုင္ငံေတာ္ရုပ္ျမင္သံၾကားမွ ဆာလဲ အစိုးရထိပ္တန္းအႀကီးအကဲမ်ားက သမၼတႏွင့္ အေမရိကန္သံအမတ္ ဂါးရက္ အမ္ဖီအီရာစတိန္းတို႔ေရွ႕ေမွာက္တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးေနပံုမ်ားကို ထုတ္လႊင့္ျပသခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ဆာလဲကိုယ္တိုင္ေတာ့ မထိုးေပ။
ထို႔ေနာက္ဆာလဲက အတိုက္အခံမ်ားသည္ သမၼတနန္းေတာ္သို႔လာေရာက္၍ လူသိရွင္ၾကားလက္မွတ္ေရးထိုးရန္ႏွင့္ တံခါးပိတ္ ျပဳလုပ္ျခင္းကို သူ႔ကလက္မခံႏိုင္ေၾကာင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။
“သူတို႔မလုပ္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ဖို႔ ဆြဲေခၚေနတာပဲ။ ၿပီးေတာ့ အရင္ကျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေသြးထြက္သံယိုမႈေတြ၊ ေနာက္ပိုင္းသူတို႔ရဲ႕ ညံ့ဖ်င္းမႈေၾကာင့္ျဖစ္လာမယ့္ ေသြးထြက္သံယိုမႈေတြအတြက္ တာဝန္ယူရပါမယ္။” ဟူ၍ ႏိုင္ငံပိုင္ရုပ္ျမင္သံ ၾကားမွေျပာၾကားခဲ့သည္။ အတိုက္အခံမ်ားကလည္း လူထုေရွ႕ေမွာက္လက္မွတ္ေရးထိုးမည္မဟုတ္ဟုယူဆရသည္။

ေျခာက္ႏိုင္ငံပါဝင္ေသာ GCC ကစာမ်က္ႏွာသံုးမ်က္ႏွာပါ သေဘာတူညီခ်က္ကိုျပင္ဆင္ထားခဲ့ၿပီးျဖစ္၍ မည္သည့္အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ေစ သေဘာတူညီခ်က္ကိုခ်ဳိးေဖါက္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္ဟု အတုိက္အခံတာဝန္ရွိသူ အဗၺဒူလ္မာလက္ အယ္လ္မူခလာဖီက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“အစိုးရက ျပည္သူနဲ႔ ကမၻာကို ေလွ်ာ့တြက္ေနပါတယ္။” ဟူ၍ AFP သို႔ေျပာသည္။
“ျပည္သူလူထုရဲ႕ဆႏၵကိုအစိုးရကေလးစားလိုက္နာဖို႔နဲ႔ လူထုေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို တုံ႕ျပန္တဲ့ အေနနဲ႔ ပိတ္ဆို႔အေရးယူ ဒဏ္ခတ္ဖို႔ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ေဒသတြင္း အဖြဲ႔အစည္းေတြကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေျပာၾကားလိုပါတယ္။”

ပင္လယ္ေကြ႕ေကာင္စီမွ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးငါးဦးသည္ တနဂၤေႏြေန႔က ေဆာ္ဒီၿမိဳ႕ေတာ္ ရီယာဒ္တြင္ အေရးေပၚအစည္းအေဝး က်င္းပခဲ့ၾကသည္။ ယင္းအစည္းအေဝးတြင္ဆာလဲ၏ရပ္တည္ခ်က္အတြက္ စိတ္ဆိုးလ်က္ရွိေၾကာင္း ေဆာ္ဒီသံတမန္တစ္ဦးက ေျပာျပသည္။ အစည္းအေဝးမွထြက္ေပၚလာေသာ ေၾကျငာခ်က္အရ အေျခအေနအခ်ိန္အခါေကာင္းမဟုတ္ေသးဟု ဆံုးျဖတ္ ခဲ့သျဖင့္ ၾကားဝင္ညွိႏႈိင္းေပးမႈကို ေရႊ႕ဆိုင္းလိုက္ေၾကာင္း၊ ဆာလဲကိုမူ အျမန္ဆံုးလက္မွတ္ေရးထိုးရန္တိုက္တြန္းထားေသး ေၾကာင္း အဆိုပါ သံတမန္ကပင္ေျပာျပခဲ့သည္။

Source: Al Jazeera

Posted in: အေရွ ႔အလယ္ပိုင္း