ေဘာ့စနီးယားစစ္ရာဇဝတ္ေကာင္ မလာဒစ္ကို ဖမ္းဆီးရမိ

ေဘာ့စနီးယားဆာ့ဘ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ရက္ကို မလာဒစ္ကို ၁၉၉၂ မွ ၉၅ အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာပဋိပကၡမ်ားအတြင္းက်ဴးလြန္ခဲ့ေသာ စစ္ရာဇဝတ္မႈမ်ားအတြက္ ဖမ္းဆီးလိုက္ေၾကာင္း ဆားဘီးယားကေၾကျငာခဲ့သည္။

“ရက္တိုမလာဒစ္ကို ဖမ္းဆီးလိုက္ေၾကာင္း ဆားဘီးယားသမၼတႏိုင္ငံရဲ႕ကိုယ္စားျပဳၿပီးကြ်န္ေတာ္တို႔ ေၾကျငာလိုက္ပါ တယ္။” ဟူ၍ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ေဘာရစ္တာဒစ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ေဒသတြင္းျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရးအတြက္ ေနာက္ေျခတစ္လွမ္းနီးကပ္လာၿပီး ခက္ခဲတဲ့သမိုင္းတစ္ဆစ္ကို ကြ်န္ေတာ္ တုိ႔ျဖတ္သန္းခဲ့ပါၿပီ။ ရာဇဝတ္ေဘး ေျပးမလြတ္ပါဘူး။” သမၼတႀကီးကေျပာၾကားခဲ့သည္။

အသက္ ၆၉ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္ေသာ ရက္တိုမလာဒစ္ကို ကုလသမဂၢစစ္ရာဇဝတ္ခံုရုံးရွိရာ ေဟ့ဂ္ၿမိဳ႕သို႔လႊဲေျပာင္းေပးမည္ျဖစ္ ေၾကာင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ မည္သည့္အခ်ိန္လႊဲေျပာင္းေပးမည္ကိုမူမေျပာေပ။ ေဒသတြင္းသတင္းဌာနမွပထမေျပာၾကား ရာတြင္ ဖမ္းဆီးလိုက္ေသာသူမွာ မီလိုရက္ဒ္ကိုမက္ဒစ္ဆိုသူျဖစ္ၿပီး ထိုသူသည္ မလာဒစ္ပင္ျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္ေၾကာင္း ဆိုသည္။

ဘဲလ္ဂရိတ္ ေရဒီယိုျဖစ္ေသာ ဘီ၉၂ ေရဒီယိုက ဆားဘီးယားေျမာက္ပိုင္း ဇရန္ဂ်ာနင္ၿမိဳ႕အနီး ရြာတစ္ရြာတြင္ သူ႔ကို ၾကာသပေတးေန႔က ဖမ္းဆီးလိုက္ေၾကာင္းေၾကျငာခဲ့သည္။ ေဘာ့စနီးယား ေထာက္လွမ္းေရးဌာန၏ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈျဖင့္ ဖမ္းဆီးႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေဘာ့စနီးယားသံုးပြင့္ဆိုင္ဥကၠ႒အဖြဲ႕မွ မြတ္စလင္အဖြဲ႕ဝင္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဘာကားအဇၨဘီဂိုဗစ္ ကေျပာၾကားခဲ့သည္။

အဆိုပါဖမ္းဆီးရမိမႈကို အားရဝမ္းသာႀကိဳဆိုေၾကာင္း၊ ဆားဘီးယားႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာတရားေရးမ်ားအတြက္ အေရးႀကီးေသာေျခလွမ္းတစ္ခုပင္ျဖစ္ေၾကာင္းဥေရာပသမဂၢႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒဆိုင္ရာဥကၠ႒၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ကက္သရင္း အက္ရွတြန္က ေျပာသည္။

“ယခင္ယူဂိုဆလားဗီးယား အတြက္အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရာဇဝတ္ခံုရုံးထံ မလာဒစ္ကို အခ်ိန္မဆြဲပဲတင္ေစခ်င္ ပါတယ္။” ဟု အက္ရွတြန္က ေမွ်ာ္လင့္ထားေၾကာင္း မိုက္ကယ္မန္းက တြစ္တာအေကာင့္တြင္ေရးသားခဲ့ သည္။ တရားဥပေဒအရ စီရင္ႏိုင္ေရးအတြက္ ေနာက္ဆံုးတြင္အခြင့္အေရးရရွိခဲ့ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေနတိုး အေထြေထြၫႊန္ၾကားေရးမွဴး အင္ဒါစ္ဖို႔ရက္စ္မူဆန္ ကေျပာသည္။

၁၉၉၂-၉၅ ပဋိပကၡအတြင္းယခင္ယူဂိုဆလားဗီးယားျပည္ေထာင္စုတြင္ က်ဴးလြန္ခဲ့ေသာ လူမ်ဳိးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈမ်ား အတြက္ မလာဒစ္ကို ကုလသမဂၢက အလိုရိွေနျခင္းျဖစ္သည္။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္တြင္ မြတ္ဆလင္ လူၾကီး၊ ကေလး ၈,၀၀၀ ကိုသတ္ ျဖတ္သုတ္သင္ခဲ့ၿပီး၊ ေဘာ့စနီးယားၿမိဳ႕ေတာ္ ဆာရာေယဘိုၿမိဳ႕ကို ၄၃ လသိမ္းပိုက္ထားစဥ္က လူ ၁၀,၀၀၀ ေသေၾကပ်က္စီးခဲ့ သည္။

ဆရီဘရီနီကာအစုလိုက္အၿပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္မႈမ်ားႏွင့္ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္ေရး၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု အေနႏွင့္ ေဘာ့စနီးယား မြတ္စလင္မ်ားအတြက္အက်ဥ္းစခန္းမ်ားတည္ေထာင္ထားျခင္းမ်ား အတြက္ ေနာက္ကြယ္မွ ႀကိဳးကိုင္တာဝန္ရွိသူအေနျဖင့္ ကုလသမဂၢမွ မလာဒစ္ကို တရားခံအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားသည္။ မလာဒစ္ကိုဖမ္းဆီးလိုက္ျခင္းသည္ဥေရာပသမဂၢတြင္ ဆားဘီးယားဝင္ေရာက္ႏိုင္ေရး အတြက္ ပဏာမအေနႏွင့္ လုပ္ေဆာင္ေပးျခင္းသဖြယ္ရွဳျမင္ႏိုင္သည္။
“ဥေရာပသမဂၢကိုဆားဘီးယားဝင္ေရာက္ခြင့္ရေရးအတြက္ အႀကိမ္ႀကိမ္ႀကိဳးပမ္းခဲ့ရာမွာ ဥေရာပသမဂၢ ႏိုင္ငံေရး သမားေတြက မလာဒစ္ကိုေထာက္ေထာက္ျပေနၾကတယ္။” ဟူ၍ ဘဲလ္ဂရိတ္သတင္းေထာက္တစ္ဦးျဖစ္သူ အယ္လ္ယီဆာမီလန္ကိုဗစ္က ေျပာျပပါသည္။

မလာဒစ္ကို ဖမ္းဆီးရမိျခင္းသည္ ဆားဘီးယားကို အိမ္နီးခ်င္းျဖစ္ေသာ ေဘာ့စနီးယား၊ ခရိုေအးရွားတို႔ႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ပိုမိုေကာင္းသြားေစေၾကာင္း အယ္လ္ဂ်ာဇီယာသတင္းေထာက္ တိုနီဘရစ္တလီက ေျပာသည္။
“အခုကိစၥက အဓိကက်တဲ့ ကိစၥတစ္ခုပါ။ မလာဒစ္ကို ဖမ္းဆီးမေပးႏိုင္ခင္ကဆိုရင္ အင္မတန္ႀကီးမားတဲ့ အတားအဆီးၾကီးတစ္ခုလိုျဖစ္ေနတာပါ။အခုဆိုရင္ေတာ့ဆားဘီးယားအစိုးရအေနနဲ႔ ေရွ႕ဆက္ဖို႔၊ ေဒသတြင္း
တဖန္ျပန္လည္ေကာင္းမြန္လာ ေစဖို႔ ေျပာဖို႔အားရွိသြားၿပီျဖစ္ပါတယ္။ အက်ည္းတန္သမိုင္းျဖစ္ရပ္ႀကီးတစ္ခု ကိုအဆံုးသတ္လိုက္ႏိုင္တာပါပဲ။”

ဆရီဘရီနီကာအစုလိုက္အၿပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္မႈတြင္ေသဆံုးသြားသူမ်ား၏ မိသားစုဝင္မ်ားက ၎တို႔လည္းစိတ္သက္ သာရာရသြားေၾကာင္းေျပာဆိုခဲ့ၾကသည္။
“ကြ်န္မတို႔အတြက္အင္မတန္အေရးႀကီးတဲ့ကိစၥတစ္ခုပါ။” သတ္ျဖတ္ခံရမႈတြင္သားႏွင့္ခင္ပြန္းသည္ပါဝင္သြားသူ ဆရီဘရီနီကာအမ်ဳိးသမီးအစည္းအရုံးေခါင္းေဆာင္ ဟက္ဂ်္ရာကာတစ္ကေျပာသည္။

ေဟ့ဂ္ၿမိဳ႕မွေရွ႕ေနမ်ားက မလာဒစ္သည္ ၎ကိုသူရဲေကာင္းဟု လက္ခံထားသူမ်ားအကူအညီျဖင့္ ဆားဘီးယားတြင္ ပုန္း ေအာင္းေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာခဲ့ဖူးသည္။ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္က သူ႕ကို ဘဲလ္ဂရိတ္ၿမိဳ႕တြင္ေနာက္ဆံုးေတြ႕ျမင္လိုက္ရျခင္းျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္ စစ္ရာဝတ္ေကာင္မလာဒစ္ကို မည္သူမ်ားက ကူညီဝွက္ထားေပးေၾကာင္း အတိအက်မသိရေသးဘဲ ယင္းနွင့္ပတ္သက္ ၍ ေနာက္ထပ္ဖမ္းဆီးမႈမ်ားရွိမည္၊ မရွိမည္မသိေသးေၾကာင္း မီလန္ကိုဗစ္ကေျပာသည္။

မလာဒစ္၏ အတိုင္ပင္ခံ၊ စစ္အတြင္းကႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သူ ရာဒိုဗန္ကရာဒစ္ကို ၂၀၀၈ ဂ်ဴလိုင္လက ဖမ္းဆီးရမိ ခဲ့ၿပီး ယခုအခါနယ္သာလန္ႏိုင္ငံ ေဟ့ၿမိဳ႕ရွိ ယခင္ယူဂိုဆလားဗီးယားအတြက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရာဇဝတ္ခံုရုံးဌာနခ်ဳပ္တြင္ တရားရင္ဆိုင္ေနေၾကာင္းသိရသည္။

Source: Al Jazeera