ယီမင္အေရးအခင္း

ယီမင္သမၼတဆာလဲကို သစၥာခံေသာတပ္မ်ားႏွင့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္မ်ား ၿမိဳ႕ေတာ္ဆာနားတစ္ခြင္တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားရာဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာေသဆံုးခဲ့ၿပီးအေမရိကန္ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦး ေဒသတြင္းလွည့္လည္သြားေရာက္ကာ ျပည္တြင္းစစ္ရပ္စဲေရး အတြက္ လံုးပမ္းလ်က္ရွိသည္။

ဇန္နဝါရီလမွစတင္၍ ဆာလဲအစိုးရကို ဆႏၵျပမႈမ်ားေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီး ဆာနားလမ္းမမ်ားေပၚတြင္တိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့ရာ လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္ရက္အတြင္း ၁၃၅ ဦးေသဆံုးခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ ဆင္းရဲေသာအာရပ္ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံျဖစ္ေသာယီမင္သည္စီးပြားေရး ကပ္ဆိုက္ ေတာ့မည္ျဖစ္သည္။

ၾကာသပေတးညက အျပင္းအထန္တိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ဆႏၵျပသူမ်ားကို ရဲမ်ားက က်ည္ဆံအစစ္မ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္ခဲ့ေၾကာင္း မ်က္ျမင္မ်ားက ေျပာသည္။ သို႔ေသာ္ ဒဏ္ရာရရွိမႈသတင္းကိုမူမသိရေသးေပ။ ယီမင္ေလေၾကာင္းအေဆာက္အဦမီးေလာင္ေနပံု ကို ႏိုင္ငံပုိင္ရုပ္ျမင္သံၾကားမွတိုက္ရိုက္ထုတ္လႊင့္ျပသခဲ့ၿပီးတိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားကမီးတင္ရွဳိ႕လုိက္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားသည္။ သို႔ေသာ္ အစိုးရစစ္တပ္မ်ားက အနီးအနားရွိ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္ ဆာဒစ္အယ္အာမာ ၏အိမ္ကို ပစ္မွတ္ထားတုိက္ခုိက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ မီးေလာင္မႈျဖစ္ေပၚခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အယ္လ္ဂ်ာဇီယာသတင္းဌာနမွ ေလ့လာသိရွိခဲ့သည္။

ပင္လယ္ေကြ႔ေကာင္စီမွ ကမ္းလွမ္းေသာ ရာထူးမွထြက္ခြာေရးသေဘာတူညီခ်က္ကို ဆာလဲကအႀကိမ္ႀကိမ္ခ်ဳိးေဖါက္ခဲ့သည္။ အေမရိကန္သမၼတအိုဘားမား၏အႀကမ္းဖက္မႈတုိက္ဖ်က္ေရးအႀကီးတန္းအႀကံေပးအရာရွိတစ္ဦးဗုဒၶဟူးေန႔က ေဒသတြင္းသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး ဆာလဲႏႈတ္ထြက္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းလ်က္ရွိသည္။

ယီမင္တြင္ ယခုလိုအဓိကရုဏ္းမ်ား၊ ျပည္တြင္းစစ္မ်ားျဖစ္ပြားေနျခင္းေၾကာင့္ အယ္လ္ေကဒါမ်ားအတြက္ အခြင့္အေရးရကာ အိမ္နီးခ်င္း ေရနံအမ်ားဆံုးတင္ပို႔ေနေသာေဆာ္ဒီႏွင့္ ကမၻာ့ေရနံတင္ပို႔မႈလုပ္ငန္းမ်ားထိခိုက္မည္ကို အင္အားႀကီးႏိုင္ငံမ်ားက စိုးရိမ္လ်က္ရွိသည္။

တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားခ်ဳပ္ကိုင္ထားေသာ ဝန္ႀကီးဌာနတစ္ခုကိုရွင္းလင္းရန္ ဆာလဲ၏အထူးတပ္ဖြဲ႔မ်ားကိုတာဝန္ ေပးထား ခဲ့ေၾကာင္း ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနကေျပာသည္။ အနီးရွိေလဆိပ္တြင္ေလယာဥ္ခရီးစဥ္မ်ား ေခတၱရပ္နားထားခဲ့ရသည္။

“အၾကမ္းဖက္မႈတုိက္ဖ်က္ေရးအတြက္ အေမရိကန္ကေပးထားတဲ့ လက္နက္ေတြကို ျပည္သူေတြကို ႏွိမ္နင္းရာမွာ အခုအသံုးျပဳေနတယ္။” ဟု ဟက္ရွ္တိုင္းရင္းသား ဖက္ဒရယ္မွ ေျပာခြင့္ရ အဗၺဒယ္ခါဝီအယ္ေခးဆီ ကေျပာသည္။
အစိုးရစစ္တပ္မ်ားက ျပန္လည္သိမ္းပိုက္ထားၿပီးျဖစ္ေသာ အစိုးရအေဆာက္အဦအပ်က္အစီးမ်ားကို ႏိုင္ငံပိုင္ရုပ္ျမင္သံၾကားမွ ထုတ္လႊင့္ျပသခဲ့သည္။

ယီမင္အေရးအခင္းကို ျပင္ပကမၻာမွ အာရုံပိုမိုစိုက္လာၾကေၾကာင္း၊ ယီမင္တြင္ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာ ပိုမိုအင္အားႀကီး မားၾကေၾကာင္း အကဲခတ္မ်ားကေျပာဆိုလ်က္ရွိသည္။ ယီမင္ႏွင့္ ႏွစ္ရွည္လမ်ားအခိုင္အမာလက္တြဲလာခဲ့ေသာ ေဆာ္ဒီအေနျဖင့္ ဆာလဲကို ရာထူးမွ ဆင္းေပးရန္ေနာက္တစ္နည္း၊ တစ္လမ္းျဖင့္ ႀကိဳးပမ္းဖြယ္ရွိေနသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ လူဦးေရ ၂၃ သန္းရွိေသာယီမင္တြင္ ေသနတ္မ်ားလည္းအလြန္ေပါမ်ားေသာေၾကာင့္ ပဋိပကၡမဆံုးမခ်င္း ေဒသတြင္းအၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ထပ္မံတိုးပြားလာဖြယ္ရွိၿပီး စီးပြားေရးထိခိုက္မည္ကိုစိုးရိမ္၍ျဖစ္သည္။

အေမရိကန္အထူးကိုယ္စားလွယ္ ဂြ်န္ဘရန္နန္သည္ ၾကာသပေတးေန႔က ေဆာ္ဒီမွ အာရပ္ေစာ္ဘြားမ်ားႏိုင္ငံသို႔ထြက္ခြါသြားၿပီး ယီမင္အေရး ေျပာဆိုမည္ျဖစ္သည္။ ႏႈတ္ထြက္ေရးသေဘာတူညီခ်က္ကိုဆာလဲလက္မွတ္ေရးထိုးေအာင္ ေဆာ္ဒီႏွင့္ေစာ္ဘြားမ်ားႏိုင္ငံႏွစ္ႏိုင္ငံက အကူအညီေပးရန္ေတာင္းခံမည္ျဖစ္သည္။

ပင္လယ္ေကြ႕ေကာင္စီက ဆာလဲထြက္ခြာေရးအတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာနည္းလမ္းျဖင့္ ထပ္မံႀကိဳးပမ္းဦးမည္ဟု ၾကာသပေတးေန႔ ညေနပိုင္းကေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ေသြးေျမက်မႈေတြ၊ တိုက္ပဲြေတြ ရပ္တန္႔ႏိုင္ေရးအတြက္၊ယီမင္ေနညီအစ္ကိုအေပါင္းတုိ႔အားျငိမ္းခ်မ္းေသာအေျဖတစ္ခု ရရွိႏိုင္ေအာင္ ပင္လယ္ေကြ႔ေကာင္စီမွ ဆက္လက္ႀကိဳးပမ္းသြားမည္ဟု ပင္လယ္ေကြ႔ေကာင္စီအဖဲြ႕ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး အဗၺဒူလတၱစ္ အယ္လ္ဇရာနီက အခိုင္အမာေျပာဆိုလိုက္သည္။” ဟု ေကာင္စီေၾကျငာခ်က္တြင္ပါရွိသည္။

လမ္းမေပၚမွ တိုက္ပြဲမ်ား၊ ဆႏၵျပမႈမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းမႈမ်ား၊ ဇင္ဂ်ီဘာကိုထိန္းခ်ဳပ္ထားေသာ အာရပ္ကြ်န္းဆြယ္ အယ္လ္ေကဒါႏွင့္ အျခားသူပုန္မ်ားအေရးစသည္ျဖင့္ ယီမင္တြင္ အခက္အခဲေပါင္းစံု၊ ျပႆနာေပါင္းစံုဝန္းရံလ်က္ရွိသည္။

ၾကာသပေတးေန႔ကပင္ ဇင္ဂ်ီဘာၿမိဳ႕ျပင္တြင္ ခ်ဳံခိုတိုက္ခိုက္ခံရရ၍ စစ္သားႏွစ္ဦးေသဆံုးခဲ့ရာ ေဒသတြင္းတာဝန္ရွိသူက သူပုန္မ်ားပစ္သည္ဟု စြပ္စြဲခဲ့သည္။
ဆာနားတြင္လည္း ဆာလဲစစ္တပ္မ်ားႏွင့္တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ား တိုက္ပဲြျဖစ္ပြားေနသည္မွာ ႏွစ္ပတ္ခန္႔ၾကာၿပီျဖစ္သည္။
ၿမိဳ႕ေတာ္ဆာနားမွာလည္း ဆာလဲစစ္တပ္မ်ားက ေတာင္ဘက္ႏွင့္ အျခားတိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္မ်ားကေျမာက္ဘက္တို႔ကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားၿပီး ႏွစ္ျခမ္းကြဲလ်က္ရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္အရပ္သားမ်ားေနထိုင္၍ မရေတာ့ဘဲ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီ၍ ထြက္ေျပးလ်က္ရွိ သည္။
“လက္နက္ႀကီးက်ည္ဆံေတြက ကြ်န္ေတာ့္ေခါင္းနားက ျဖတ္ျဖတ္သြားသလိုပဲ။ ကြ်န္ေတာ့္ မိန္းမနဲ႔ ကေလးေတြကေတာ့ ေၾကာက္လန္႔တၾကားေအာ္ေနၾကတယ္။”
“မီးမရွိဘူး။ ေရမရွိဘူး။ လက္နက္ႀကီးေတြနဲ႔ပစ္ေနၾကလို႔ အိမ္ေတြတုန္ခါေနတယ္။ ဒါဘဝလားဗ်ာ။”
ၿမိဳ႕ခံတစ္ဦးျဖစ္သူ ဆာဒက္အယ္ လာဘီက ေျပာျပျခင္းျဖစ္သည္။

Source: Al Jazeera

Posted in: အေရွ ႔အလယ္ပိုင္း