ဥေရာပသမဂၢက အီရန္အေပၚ ပိတ္ဆို႔မႈခ်မွတ္လိုက္ၿပီ

အီရန္ေရနံတင္ပို႔မႈကို ဥေရာပသမဂၢမွ ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္လိုက္ျခင္းသည္ အေနာက္အုပ္စု၏ လုပ္ေနက်ပံုစံအတိုင္း
“စိတ္ဓါတ္စစ္ဆင္ေရး” ဆင္ႏႊဲျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အီရန္ကစြပ္စြဲေျပာၾကားလိုက္သည္။ “အီရန္၏ ႏ်ဴကလီးယားၿခိမ္းေျခာက္မႈ” အေပၚတုံ႔ျပန္ရန္အတြက္ ေနာက္ထပ္ျပင္းထန္ေသာ ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္မႈမ်ားေဆာင္ရြက္သြားမည္ဟု အေမရိကန္သမၼတ အိုးဘားမားကလည္း ေျပာဆိုခဲ့သည္။

ဥေရာပသမဂၢသို႔ အီရန္ေရနံတင္ပို႔မႈမွာ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ရွိၿပီး လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၃၁ ရက္ေန႔က ယင္းကို ပစ္မွတ္ထား၍ ဘ႑ာေရးပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္မႈဥပေဒတစ္ရပ္ကို အေမရိကန္သမၼတကလက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၿပီးေနာက္ ဥေရာပသမဂၢက တနလၤာေန႔တြင္ ဘရပ္ဆဲလ္ၿမိဳ႕၌ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးၿပီး ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္မႈမ်ားကို ခ်မွတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ေရနံပိတ္ဆို႔မႈႏွင့္ အတူ အီရန္ဗဟိုဘဏ္အားပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္ျခင္း၊ အျခားေသာက႑မ်ားတြင္လည္း လိုအပ္သလို ပိတ္ဆို႔ျခင္းမ်ားခ်မွတ္ထားၿပီးအီရန္က ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္တည္ေဆာက္ရန္ အားထုတ္ေနသည္ဟု ယူဆကာ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈမ်ားျပဳလုပ္ႏိုင္ေရးအတြက္ အေနာက္အုပ္စုက အီရန္အေပၚဖိအားတိုးလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။

“ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံကို ၿခိမ္းေျခာက္မယ္၊ ဖိအားေပးမယ္၊ မတရားပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြလုပ္မယ္ ဆိုတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ နည္းလမ္းေတြက အလုပ္မျဖစ္ပါဘူး။” ဟု အီရန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ရာမင္မယ္မန္ပါရက္စ္က ႏိုင္ငံပိုင္ရုပ္သံသို႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ဥေရာပသမဂၢရဲ႕ အီရန္ေရနံပိတ္ဆိုမႈဟာ စိတ္ဓါတ္စစ္ဆင္ေရး လုပ္တာပါ။ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္တယ္ ဆိုတာ ယုတၱိမတန္၊ တရားမွ်တမႈမရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကလည္း ဂရုမစိုက္ပါဘူး။”

အီရန္ ေရနံဝန္ႀကီးဌာနက ေၾကျငာခ်က္ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာတြင္ ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္မႈေၾကာင့္ တုန္လႈပ္မႈမရွိေၾကာင္း ဆိုသည္။
“ အီရန္ေရနံဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ ဒီလိုျဖစ္လာမယ္ဆိုတာ အေစာပိုင္းကတည္းက ေတြးမိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စိန္ေခၚမႈေတြကို ရင္ဆိုဖို႔ ျပင္ဆင္ထားၿပီးသားပါ။” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

“အေမရိကန္ႀသဇာေအာက္ကိုေရာက္ေနတဲ့ ဥေရာပႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႔ ကိုယ့္အက်ဳိးစီးပြား ကိုယ္စဥ္းစားသင့္ ပါတယ္။ အီရန္ေရနံေစ်းကြက္ထဲကေနထြက္သြားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြေနရာမွာ အျခားဝယ္ယူမယ့္ ႏိုင္ငံေတြရွိလာမယ္ ဆိုတာ မၾကာခင္ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။” ဟု ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးက ေျပာသည္။

ဥေရာပသမဂၢသည္ အီရန္အေပၚ တစ္ဆင့္ခ်င္းတိုးတက္ပိတ္ဆို႔သြားျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အေမရိကန္ကဆိုသည္။ ပိတ္ဆို႔မႈအသစ္တြင္ အီရန္အႀကီးဆံုးႏိုင္ငံပိုင္ဘဏ္ျဖစ္ေသာ တီဂ်ာရက္ဘဏ္ ႏွင့္ လက္ေအာက္ခံ ထရိတ္ကက္ပီတယ္ဘဏ္တို႔ ပါဝင္သည္။ ယင္းဘဏ္ႏွစ္ခုသည္ ႏိုင္ငံတကာဘ႑ာေရးစံနစ္အတြင္းလည္ပတ္ေနဆဲ ျဖစ္သည္။

ဥေရာပသမဂၢ၏ ပိတ္ဆို႔မႈသည္ အီရန္ႏ်ဴကလီးယားအစီအစဥ္ႏွင့္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈအေပၚ ႏိုင္ငံတကာ၏ဆန္႔က်င္မႈႏွင့္ အင္အားကိုျပသလိုက္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အိုဘားမားက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“အီရန္အေပၚ ဖိအားပိုမိုေပးႏိုင္ဖို႔ ေနာက္ထပ္ပိတ္ဆို႔မႈအသစ္ေတြ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက လုပ္ေဆာင္ သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။” ဟု အိုဘားမားက ဆိုသည္။

အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားဝန္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္ႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီး တီမိုသီဂါ့သနာတို႔၏ ပူးတြဲေၾကျငာခ်က္တြင္ ဥေရာပသမဂၢ၏ ေဆာင္ရြက္မႈသည္ အီရန္အေပၚ ဖိအားပိုမိုတိုးေစၿပီး ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္း၏ အင္အားျပင္း ေသာ ထိုးႏွက္ခ်က္တစ္ရပ္ျဖစ္ေၾကာင္းဆိုသည္။

တနလၤာေန႔ဆံုးျဖတ္ခ်က္အရ အီရန္ႏွင့္ ဥေရာပသမဂၢဝင္ႏိုင္ငံ ၂၇ ႏိုင္ငံၾကား ေရနံစိမ္း၊ ဓါတ္ဆီဝယ္ယူမႈ အေရာင္း အဝယ္စာခ်ဳပ္သစ္မ်ား ခ်ဳပ္ဆိုဝယ္ယူ၍ မရႏိုင္ေတာ့ေပ။ လက္ရွိခ်ဳပ္ဆိုထားေသာ စာခ်ဳပ္မ်ားအား ဇြန္လ အထိသာ ခြင့္ျပဳထားမည္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေနာက္ စာခ်ဳပ္မ်ားလုံးဝရပ္ဆိုင္းသြားမည့္ အခ်ိန္မတိုင္မီ တစ္လအလို ေမလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ပိတ္ဆို႔မႈအေပၚ ျပန္လည္သံုးသပ္မည္ျဖစ္သည္။

အီရန္သုိ႔ ဇန္နဝါရီလ ၂၉ မွ ၃၁ ရက္ေန႔အထိ ကုလသမဂၢ၏ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာစြမ္းအင္ေအဂ်င္စီ (IAEA) မွ ထိပ္ပိုင္းပုဂၢိဳလ္မ်ားသြားေရာက္ၿပီး တီဟီရန္၏ ႏ်ဴကလီးယားအစီအစဥ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာဆိုေဆြးေႏြးမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း တနလၤာေန႔က အတည္ျပဳေျပာၾကားလိုက္သည္။

ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဝီလီယံေဟ့ဂ္ကလည္း ဥေရာပသမဂၢ၏ယခုပိတ္ဆို႔မႈသည္ မႀကံဳစဖူးထူးကဲေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ျဖစ္ၿပီး “ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ျပန္႔ပြားမႈတားဆီးေရးနဲ႔ အီရန္ကို ေဆြးေႏြးပြဲစားပြဲဝုိင္းေပၚကို ျပန္ေရာက္ဖို႔ ဥေရာပသမဂၢက အလြန္စိတ္အားထက္သန္ေနတယ္ဆိုတာ ျပသလိုက္ျခင္းပါပဲ။” ဟု ဆို၏။

တနဂၤေႏြေန႔က ျပင္သစ္၊ ၿဗိတိန္စစ္သေဘၤာမ်ားႏွင့္ အေမရိကန္ေလယာဥ္တင္သေဘၤာတစ္စင္းပါဝင္သည့္ သေဘၤာ အုပ္ကို ေဟာ္မ်ဴဇ္ေရလက္ၾကားအတြင္း ျဖတ္သန္းေမာင္းႏွင္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ ဘရပ္ဆဲလ္အစည္းအေဝးကိုက်င္းပခဲ့ ျခင္းျဖစ္သည္။ အီရန္၏ ေရနံတင္ပို႔မႈကို ပိတ္ဆို႔မည္ဆိုလွ်င္ ေရလက္ၾကားကို ျဖတ္သန္းသြားလာခြင့္ မေပးေတာ့ဟု အီရန္က ၿခိမ္းေျခာက္ထားျခင္းအေပၚ အကဲစမ္းၾကည့္ျခင္းျဖစ္သည္။

“ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒနဲ႔ အညီေရလက္ၾကားကို ျဖတ္သန္းသြားလာခြင့္ ႏိုင္ငံတကာကလိုလားတယ္ဆိုတာ ျပသဖို႔ ဒီလိုျဖတ္သန္းေမာင္းႏွင္ျပလိုက္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။” ဟု ၿဗိတိန္ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာန ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ကေျပာသည္။

အီရန္၏ ႏ်ဴကလီးယားသန္႔စင္ေရးလုပ္ငန္းသည္ ဗုံးထုတ္လုပ္ရန္ ရည္ရြယ္သည္ဟု အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက ယူဆေန ၾကၿပီး အီရန္ကမူ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအသံုးျပဳေရးအတြက္သာျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုေနသည္။

အီရန္အေပၚပိတ္ဆို႔မႈမ်ားဆက္လက္ျပဳလုပ္သြားရန္ ဥေရာပသမဂၢ ၂၇ ႏိုင္ငံလံုးက သေဘာတူညီေၾကာင္း ဥေရာပသမဂၢ ႏိုင္ငံျခားမူဝါဒေရးရာ ကိုယ္စားလွယ္ ကက္သရင္းအက္ရွ္တန္၏ ရုံးအဖြဲ႔ဝင္တစ္ဦးက အယ္ဂ်ာဇီယာ သတင္းဌာနသို႔ အတည္ျပဳေျပာၾကားခဲ့သည္။

Source: Al Jazeera

Posted in: အေရွ ႔အလယ္ပိုင္း