လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႔၏ ဘာရိန္းအစီရင္ခံစာ

ပုလဲအဝိုင္းႀကီးတြင္ ဆႏၵျပသူမ်ားစုေဝးေနစဥ္

ဘာရိန္းဘုရင့္ႏိုင္ငံတြင္ လြန္ခဲ့ေသာေလးလမွ စတင္၍ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ လူထုအံုႁကြမႈမ်ားအတြင္း ဘာရိန္းလံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ား သည္ ဆရာဝန္မ်ား သူနာျပဳမ်ား၊ ေဆးရုံေဆးခန္းမ်ား၊ ဒဏ္ရာရရွိသျဖင့္ေဆးကုသမႈ ခံယူေနေသာ ဆႏၵျပသူမ်ားကို ဖမ္းဆီးခဲ့ၿပီး ေဆးဘက္ဆိုင္ရာ ဝန္ထမ္းမ်ားကို ေထာင္ခ်ခဲ့ေၾကာင္း လူ႔ အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႔က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

မတ္လ ၁၇ ရက္ေန႔မွ စ၍ ဖမ္းဆီးခဲ့ေသာ ေဆးဘက္ဆိုင္ရာ ကြ်မ္းက်င္သူ ၇၀ ဦးခန္႔ရွိၿပီး ၄၈ ေယာက္ကို စစ္ခံုရုံးသို႔တင္ပို႔ စစ္ေဆး ခဲ့သည္။ အမႈအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ စြဲခ်က္တင္ စစ္ေဆးလ်က္ရွိၿပီး အခ်ဳိ႕မွာ ျပင္းထန္ေသာ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားျဖင့္ စစ္ေဆးျခင္းခံေနရသည္။ လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႔က ၂၄ မ်က္ႏွာပါ အစီရင္ခံစာကို တနလၤာေန႔က ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။

ေဆးဘက္ဆုိင္ရာဝန္ထမ္းမ်ားကို မတရားဖမ္းဆီး ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားမႈမ်ားကို ရပ္တန္႔ရန္၊ ေဆးရုံေဆးခန္းမ်ားကို လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ မ်ားက စီးနင္းသိမ္းပိုက္ ထားျခင္းမွ ျပန္လည္ ရုတ္သိမ္းေပးရန္၊ ရာဇဝတ္မႈ မက်ဴးလြန္ပဲ ဖမ္းဆီးထားေသာသူမ်ား အားလံုးကုိ ျပန္လည္လႊတ္ေပးရန္ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႔မွ ေတာင္းဆိုထားသည္။

ကုလသမဂၢမွ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖါက္မႈ စံုစမ္းေရး အဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔ ေစလႊတ္ၿပီး က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ အခြင့္အေရးအတြက္ အထူးေစာင့္ၾကည့္ စံုစမ္းေရးရုံးမွ တစ္ဆင့္ လြတ္လပ္စြာ စံုစမ္းစစ္ေဆး သင့္ေၾကာင္းလည္း အစီရင္ခံစာက တိုက္တြန္းထားသည္။
“ဒဏ္ရာအနာတရ ျဖစ္လာတဲ့ ဆႏၵျပသူေတြနဲ႔ သူတို႔ကို ကုသျပဳစုေပးတဲ့ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းေတြကို ၿခိမ္းေျခာက္ အျပစ္ေပးၿပီး၊ ရက္ရက္စက္စက္ ဖမ္းဆီးႏွိမ္နင္းမႈေတြကို အသံုးျပဳၿပီး ဘာရိန္းအစိုးရဟာ ဒီမိုကေရစီေရး ဆႏၵျပသူေတြကို အႀကီးအက်ယ္ အၾကမ္းဖက္ ႏွိမ္နင္းခဲ့ပါတယ္။” ဟု ေရးသားေဖၚျပထားသည္။
“ဒီႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေရးအၾကပ္အတည္း ျပႆနာေတြအေပၚ အစိုးရက အၾကမ္းဖက္ ႏွိမ္နင္းခ့ဲတာေၾကာင့္ ေရရွည္မွာ ပိုၿပီးအကြဲအၿပဲေတြ၊ မယံုၾကည္ႏိုင္မႈေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။”

စစ္ေျမျပင္ျဖစ္သြားေသာ ေဆးရုံ

ေဖေဖၚဝါရီလ ၁၄ ရက္ေန႔မွစကာ ၿမိဳ႕ေတာ္မနားမားတြင္ ဘုရင္ ဟာမက္အီဘင္အစၥာအယ္လ္ခါလီဖါႏွင့္ ေတာ္ဝင္မိသားစုကိုဆန္႔က်င္ ေသာဆႏၵျပမႈမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ မနားမားၿမိဳ႕ေတာ္အလယ္ရွိ ပုလဲအဝိုင္းႀကီးကို ဗဟုိျပဳကာ မတ္လလယ္ခန္႔အထိ ႏိုင္ငံအဝန္း ေက်းလက္ေတာရြာမ်ားတိုင္ေအာင္ ဆႏၵျပပြဲမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ဘာရိန္းအစိုးရ၏ ေတာင္းဆိုမႈျဖင့္ ေဆာ္ဒီဦးေဆာင္ ေသာ ပင္လယ္ေကြ႔ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးေကာင္စီတပ္မ်ားက ဘာရိန္းအစိုးရကို ကူညီရန္ႏိုင္ငံတြင္းဝင္ေရာက္လာခဲ့သည္။

ခါလစ္မိသားစုက အာဏာရွင္စံနစ္ျဖင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေနၿပီး အက်င့္ပ်က္မႈမ်ားရွိေၾကာင္း ဆႏၵျပသူမ်ားက ဆိုသည္။ ဆႏၵျပသူအမ်ားစုမွာ ႏိုင္ငံတြင္း လူမ်ားစုျဖစ္ေသာ ရွီးအိုက္ဘာသာဝင္မ်ားျဖစ္ၿပီး ဆြန္နီလူနည္းစုဘုရင္က ခ်ဳပ္ကိုင္ထားေသာ အာဏာကိုအဆံုးသတ္ ေရးႏွင့္ ခြဲျခားမႈမ်ားပေပ်ာက္ေရးအတြက္ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။

ဆရာဝန္မ်ားအပါအဝင္ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာဖမ္းဆီးခံထားရသူမ်ားကို ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈျဖင့္ စြဲခ်က္တင္ထားျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႔က ဆုိသည္။ ဆႏၵျပပြဲမ်ားအတြင္း လူ ၃၀ ခန္႔ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ၅၀၀ ေက်ာ္ဒဏ္ရာရရွိေၾကာင္း တြက္ခ်က္ထားသည္။ အမ်ားစုမွာ ပုလဲအဝိုင္းႀကီးမွ ၂.၅ ကီလိုမီတာအကြာခန္႔ရွိ ဘာရိန္းတြင္အႀကီးဆံုးေဆးရုံျဖစ္ေသာ ဆယ္လ္မာနီယာေဆးရုံတြင္ ကုသေစာင့္ေရွာက္မႈေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ေလ့လာသူမ်ားသည္ ဧၿပီလ ၂၀ ေန႔ႏိုင္ငံတြင္းမွ ထြက္ခြါခိုင္းျခင္းမျပဳမီအခ်ိန္အတြင္း ေဆးဝန္ထမ္း ၇၅ ဦးေက်ာ္၊ လူနာမ်ား၊ မိသားစုဝင္မ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခြင့္ရခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံတြင္းမွ ထြက္ခြါသြားရၿပီးေနာက္ သူတို႔ကိုျပန္လည္ဝင္ေရာက္ခြင့္မျပဳေတာ့ ေပ။

မတ္လႏွင့္ ေမလအတြင္းက ဘာရိန္းႏိုင္ငံအတြင္းေရာက္ရွိေနခဲ့ေသာ အယ္လ္ဂ်ာဇီယာသတင္းေထာက္ ခ်ားလ္စ္စထရက္ဖို႔သည္ ကိုယ္တုိင္ႀကံဳေတြ႔ရသမွ်ႏွင့္ ၾကားသမွ်သတင္းမ်ား အဆက္မျပတ္ေပးပို႔ေနခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ မတ္လတြင္ သူႏိုင္ငံတြင္းမွ ထြက္ခြါလာရၿပီး ေနာက္ပိုင္းလည္း အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းမႈမ်ားဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနဆဲျဖစ္သည္။

ကြ်မ္းက်င္ဆရာဝန္မ်ားႏွင့္ သူနာျပဳမ်ားသည္ ယူနီေဖာင္းကိုခြ်တ္ကာ အရပ္ဝတ္ကိုဝတ္လ်က္ လွ်ဳိ႕ဝွက္စကားမ်ား ျဖင့္ဆက္သြယ္ေျပာဆိုၿပီး လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔မ်ား အၾကမ္းဖက္စီးနင္းတိုက္ခိုက္ေနေသာ ရွီးအိုက္ၿမိဳ႕မ်ားမွ သတင္းမ်ားကို ရယူျခင္း၊ လူနာမ်ားကို ကုသေပးျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ၾကရေၾကာင္း စထရက္ဖို႔က သတင္းေပးပို႔ခဲ့သည္။

အစိုးရရဲမ်ား၏ လိုက္လံဖမ္းဆီးျခင္း၊ တခါတရံ ေသသည္အထိ ရုိက္ႏွက္ႏွိပ္စက္တတ္ျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ဆႏၵျပပြဲမ်ားတြင္ဒဏ္ရာရလာေသာလူအမ်ားသည္ေဆးရုံေဆးခန္းမ်ားတြင္ ေပၚေပၚတင္တင္ေဆးကုသမႈခံယူရမည္ကို   ေၾကာက္ရြံ႕ၾကေၾကာင္း သူကေျပာသည္။

သို႔ေသာ္ အထက္ေဖၚျပပါ အျဖစ္မ်ားမရွိေၾကာင္း ဘာရိန္းအစိုးရက ျငင္းဆန္သည္။ ဆယ္မာနီယာေဆးရုံရွိ ဆရာဝန္အုပ္စုတစ္စု သည္ အစိုးရကိုျဖဳတ္ခ်ရန္ႀကံစည္ခဲ့ၿပီး ေဆးရုံဝင္းအတြင္းႏွင့္ လူနာတင္ယာဥ္မ်ားေပၚတြင္ လက္နက္မ်ားေတြ႔ရွိရေၾကာင္း အစိုးရ ကေျပာသည္။

ဆရာဝန္မ်ားႏွင့္ သူနာျပဳမ်ားတုိက္ခိုက္ခံရျခင္း

တနလၤာေန႔ အစီရင္ခံစာအရ ဆႏၵျပပြဲမ်ားျဖစ္ေပၚၿပီး မ်ားမၾကာမီမွာပင္ ဆရာဝန္၊ သူနာျပဳမ်ားကို ရဲမ်ားကတိုက္ခိုက္ဖမ္းဆီးႏွိမ္ နင္းျခင္းမ်ားေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ေဖေဖၚဝါရီလ ၁၇ ရက္ေန႔ အရုဏ္မတက္မီတြင္ ရဲမ်ားကဆႏၵျပသမားမ်ားစုေဝးေနေသာ ပုလဲအဝုိင္းႀကီးကို ရုတ္တရက္ဝင္ေရာက္စီးနင္းကာမ်က္ရည္ယိုဗံုးမ်ားျဖင့္ပစ္ခတ္ျခင္း၊ ေရာ္ဘာက်ည္မ်ားျဖင့္ပစ္ခတ္ျခင္း ျပဳလုပ္ ခဲ့သည္။

ဆယ္မာနီယာေဆးရုံမွ လုပ္အားေပးဆရာဝန္၊ သူနာျပဳ ၁၀ ဦးက မိမိတို႔သည္ ေဆးဘက္ဝန္ထမ္းမ်ားျဖစ္ေၾကာင္းေျပာဆိုၾကၿပီး၊ အခ်ဳိ႕ကလည္း လျခမ္းနီဂ်ာကင္အက်ၤ ီမ်ားဝတ္ဆင္ထားေစကာမူ ရဲမ်ားကသူတို႔ကိုပါ ရိုက္ႏွက္တုိက္ခိုက္ၾကသည္။
ေဆးရုံက ေဘးအႏၱရာယ္က်ေရာက္ျခင္းအေရးေပၚအေျခအေနျဖင့္ ေဆးရုံကား ၁၂ စီးကို ပုလဲအဝုိင္းႀကီးသို႔ေစလႊတ္ခဲ့ရာ လမ္းတြင္ရဲမ်ားက ယာဥ္ေမာင္းမ်ားကို ရိုက္ႏွက္ၾကေၾကာင္း ေဆးဘက္ဝန္ထမ္းတစ္ဦးကေျပာသည္။

ေဆးရုံကားယာဥ္ေမာင္းတစ္ဦးကိုကားေပၚမွဆြဲခ်ကာရိုက္ႏွက္ၿပီးေနာက္ လမ္းေလွ်ာက္သြားခိုင္းလိုက္ေၾကာင္း ဝန္ထမ္း တစ္ဦးက ေျပာျပသည္။ ရဲမ်ားက ေဆးရုံကားျဖင့္ေရာက္ရွိလာေသာ ဝန္ထမ္းမ်ားအား ဒဏ္ရာအျပင္းအထန္ရရွိထားသူမ်ားထဲမွ အလီမိုမန္ဆိုသူကို သယ္ယူသြားခြင့္ျပဳရာ ဦးေခါင္းတြင္ ဒဏ္ရာရရွိၿပီးေသလုေျမာပါးျဖစ္ေနေသာ အျခားသူတစ္ဦးကို ယူခြင့္မျပဳေတာ့ေပ။

သို႔ေသာ္လမ္းတြင္ရဲမ်ားကမိုမန္ကိုသယ္ေဆာင္လာေသာ ေဆးရုံကားကိုတုိက္ခိုက္ၾကျပန္သည္။   ေနာက္ဆံုးတြင္ ေဆးရုံသို႔ မိုမန္ေရာက္ရွိလာခဲ့ေသာ္လည္း ထိုေန႔ည၌ပင္ ေသဆံုးသြားေလေတာ့သည္။
ေနာက္ေန႔ညတြင္လည္း ပုလဲအဝိုင္းႀကီးတြင္ ရဲမ်ား၏ တုိက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ ဒဏ္ရာရရွိသူမ်ားကုိ ေဆးရုံကားျဖင့္သြားေရာက္သယ္ ေဆာင္ရာတြင္လည္း ရဲမ်ားက ထပ္မံတုိက္ခိုက္ၾကေသးသည္။

ေဖေဖၚဝါရီ ၁၇ ရက္ေန႔မနက္ပိုင္းတြင္ ဆႏၵျပသူမ်ားသည္ ေဆးရုံအတြင္းဝင္ေရာက္လာကာ ဒဏ္ရာရသူမ်ားကိုေဆးရုံသို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးႏိုင္ရန္ ေဆးရုံကား တစ္စီး အတင္းအဓမၼ ယူေဆာင္သြားေၾကာင္း ေဒါက္တာ အမ္ဂ်က္အိုဘီအစ္က ေျပာျပသည္။

မတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ ဘာရိန္းတကၠသုိလ္၌ ဆႏၵျပသမားကို ႏွိမ္နင္းခဲ့ရာတြင္ ဒဏ္ရာရသူမ်ားကို လာေရာက္သယ္ေဆာင္ ေသာေဆးရုံကားမ်ားႏွင့္ ဝန္ထမ္းမ်ားကို ရဲမ်ားႏွင့္ အတူအရပ္ဝတ္တုတ္ကိုင္၊ ဓါးကိုင္ထားသူမ်ားကပါဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ခဲ့ ၾကသည္။
“ကြ်န္ေတာ္တို႔က ဒဏ္ရာရတဲ့လူေတြကို လာသယ္တာပါ လို႔သူတို႔ကိုေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔က ခင္ဗ်ားလာသယ္ တာ ရွီးအိုက္ေတြပဲ။ ခင္းဗ်ားတို႔က ရွီးအိုက္ေတြကို ကူညီေနတာ လို႔ျပန္ေျပာတယ္။” ဟု ဆရာဝန္တစ္ဦးက လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ ၾကည့္အဖြဲ႔ႏွင့္ေတြ႔ဆံုစဥ္ေျပာျပခဲ့သည္။

ေဆးရုံ ေဆးခန္းမ်ားကို သိမ္းပိုက္ထားျခင္း

ဘာရိန္းအစိုးရကို ကူညီၿပီး ဆႏၵျပပြဲမ်ားကို ၿဖဳိခြင္းေပးရန္ ပင္လယ္ေကြ႔ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးေကာင္စီတပ္ဖြဲ႔မ်ား ဘာရိန္းႏိုင္ငံ တြင္းဝင္ေရာက္လာေသာ အခါ ေဆးဘက္ဆိုင္ရာဝန္ထမ္းမ်ားကို ႏွိမ္နင္းေသာ အစီအစဥ္စတင္လာခဲ့ေၾကာင္း အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖၚျပသည္။
မတ္လ ၁၅ ႏွင့္ ၁၆ ရက္ေန႔မ်ားတြင္ ရွီးအိုက္အမ်ားစုေနထိုင္ေသာ ဆီထရာၿမိဳ႕ရွိ ေဆးရုံကို ရဲမ်ားဝိုင္းထားလိုက္ၾကသည္။
ထို႔ေနာက္ ၿမိဳ႕ေတာ္မနားမားရွိ ဆယ္မာနီယာေဆးရုံကိုထိန္းခ်ဳပ္လိုက္ၾကသည္။

ဆီထရာတြင္ ရဲမ်ားကေရာ္ဘာက်ည္မ်ား၊ အသံသာထြက္ေသာအေျမာက္မ်ား၊ ပလတ္စတစ္က်ည္မ်ားပစ္ခတ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဝန္ထမ္းမ်ားေၾကာက္လန္႔တုန္လႈပ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။

မနားမားၿမိဳ႕ေတာ္ ဆယ္မာနီယာေဆးရံုတြင္လည္း ပစၥတိုမ်ား၊ ေအာ္တိုမစ္တစ္ရုိင္ဖယ္မ်ားကိုင္ေဆာင္ထားေသာ လူမ်ားကေဆးရုံကို ပိတ္ဆို႔ထားလိုက္ၾကသည္။ အခ်ဳိ႕ကမ်က္ႏွာဖံုးမ်ားပင္ တပ္ထားေသးသည္။ ဒဏ္ရာရရွိထားေသာ လူနာမ်ား ကို ေျခာက္ထပ္သို႔သြားေရာက္ၾကရန္အမိန္႔ေပးၿပီး ထိန္းသိမ္းထားသည္။

ဘာရိန္းစစ္တပ္က အတားအဆီးမရွိပစ္မိန္႔ရထားေၾကာင္း ဆရာဝန္တစ္ဦးက ေျပာျပသည္။ ႏိုင္ငံတြင္းရွိ ေဆးရုံအားလံုးတြင္ လည္းအလားတူပင္ျဖစ္သည္။
ဆႏၵျပရင္း ဒဏ္ရာရရွိလာသူမ်ားကို ကုသေပးေသာ ဆရာဝန္မ်ား၊ ဝန္ထမ္းမ်ား၏နာမည္မ်ားကုိ ေရးမွတ္ၾကၿပီး ခြဲစိတ္ခန္းအတြင္းရွိ ဖုန္းမ်ား၊ အသံသြင္းကိရိယာမ်ားအားလံုးကို ဖ်က္စီးပစ္လိုက္ၾကသည္။ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္မည္သူက ခြဲစိတ္ ကုသမႈခံယူရမည္ဟု သူတို႔ကပင္ အမိန္႔ေပးဆံုးျဖတ္ၾကၿပီး ဆႏၵျပရာတြင္ပါဝင္ခဲ့သည္ဟု ယူဆသူမ်ားကို ဆြဲထုတ္သြားျခင္း၊ ရိုက္ႏွက္ျခင္းမ်ားျပဳၾကသည္။
အခ်ဳိ႕ေသာဆရာဝန္မ်ားႏွင့္ သူနာျပဳမ်ားက ဆႏၵျပဒဏ္ရာရရွိသူမ်ားအေပၚအစိုးရ၏ တုံ႔ျပန္မႈမ်ားအတြက္ မီဒီယာမ်ားသို႔ပြင့္ပြင့္ လင္းလင္းပင္ထုတ္ေဖၚေျပာၾကားၾကသည္။
အယ္လ္ဂ်ာဇီယာႏွင့္ အင္တာဗ်ဴးျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ေဒါက္တာနာဒါဒါးအစ္သည္ အင္တာဗ်ဴးၿပီးသည္ႏွင့္ ဖမ္းဆီးျခင္းကို ခံခဲ့ရသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ေသာ္လည္း ေဒါက္တာဒါးအစ္အပါအဝင္ အေယာက္ ၂၀ ခန္႔တရားရင္ဆိုင္ေနရဆဲျဖစ္သည္။ သူတို႔ကိုစြဲဆိုထားေသာ အမႈမ်ားမွာ တရားမဝင္ လက္နက္ကိုင္ေဆာင္မႈ၊ အစိုးရကိုျဖဳတ္ခ်ရန္ႀကံစည္မႈႏွင့္ ေဆးရုံပစၥည္းမ်ားကို ဖ်က္ဆီးမႈ စသည္တို႔ျဖစ္သည္။

စုစုေပါင္းဆရာဝန္ ၄၈ ဦးကို ဆႏၵျပမႈႏွင့္ပါဝင္ပတ္သက္မႈျဖင့္ တရားစြဲဆိုထားသည္။ ထိုသူတို႔သည္ ေရွ႕ေနမ်ား၊ မိသားစုမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုရန္အခြင့္အေရးအလြန္နည္းပါးေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႔က အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖၚျပခဲ့သည္။

Source: Al Jazeera

Posted in: အေရွ ႔အလယ္ပိုင္း